TÜRKÇE: DOULA NEDİR?

Not: Bu sayfadaki yazı, İçsel Doğum’dan alıntıdır.

Doula, doğum öncesi, doğum anı ve sonrasında doğuran kadınlara ve ailelerine fiziksel, duygusal ve bilgilendirici destek verecek şekilde tıbbi olmayan eğitim almış profesyonel kişidir. Modern doğum kültüründe, tüm doğum süreci ve doğum anı boyunca anne ile babaya kesintisiz destek sağlayan tek kişi doula olabilir. Doula, doğumdan önce anne ve baba ile buluşup onların doğum ve ebeveynlik hakkındaki beklentilerini, korkularını ve arzularını keşfetmek için yoğun bir biçimde onlarla çalışır. Doula, ağrıyla başa çıkacak bir zihin yapısı geliştirmeleri ve işler beklendiği ya da planlandığı gibi gitmediğinde durumla baş edebilecek donanımı edinebilmeleri için aileye destek olur.

Doulalar, masaj teknikleri kullanabilir, pozisyon önerileri için doğum fizyoloji bilgilerinden faydalanabilir, cesaret verebilir, nefes ve meditasyon teknikleriyle yardımcı olabilir ve ailenin genel hastane prosedürlerini anlamasına yardım edebilirler. Doulalar, doğum desteğinde baş rolü alabilir veya basit bir şekilde ihtiyaç doğana kadar kenarda sessizce bekleyip doğum alanını koruyabilirler. Doulalar, ailenin isteğine göre anneye destek veren babayı teşvik edip yardımcı olabilirler ve eğer istenirse babanın kişisel yolculuğunda da yardımcı olabilir. Doulalar, bebek doğduktan sonra, emzirme başlayana veya anne ile bebek rahatça uyuyabilene kadar aile ile birlikte kalırlar. Doğumu takip eden haftalar ve aylar süresince görüşmeye gitmek üzere hazırdırlar.

Eğer doula bir ilaç olsaydı, kullanmamak ahlaksız olurdu.
-Dr. John Kennell, DONA International

Doğum yolculuğu büyük bir gizemdir. Biz asla yolculukta oluşacak iniş, çıkış ve köşe dönüşleri önceden tahmin edemeyiz. Annenin yolunu seçmek veya değiştirmek doulanın rolü değildir. Doulanın görevi, annenin yürüdüğü yolu onurlandırmak; hamilelik, doğum ve ebeveynlik yolculuğunu farkındalıklı bir şekilde yapabilmesi için bu yolu anne ve babayla birlikte bir danışman ve destekçi olarak yürümektir.

Bir Doula ile Hemşire, Ebe Arasında Ne Fark Var?

Hemşireler ve ebeler tıbbi bir eğitim aldıkları için doğumun teknik yönleri üzerinde uzmanlık sahibidirler. Doulalar tıbbi eğitim almadıkları için bebeğin kalp atışlarını kontrol etmez, muayene yapmaz ve ilaç vermezler. Doulalar sadece, hemşirelerin ve ebelerin aynı anda ilgilenmek zorunda oldukları kişi sayısı yüzünden zaman ayırıp veremedikleri fiziksel, duygusal ve bilgilendirici destek için orada bulunurlar.
Doulalar genel hastane prosedürlerinin ve müdahalelerinin kullanımını, bunların doğuran kadınlar ve bebekleri üzerindeki etkilerini anlamak üzere eğitilirler. Ancak bu bilgileri sadece kadına ve ailesine tavsiye edilen müdahalelere objektif bir bakış açısı sağlamak için kullanırlar.

2013 yılında yapılan Cochrane Review’e göre, doğumda kesintisiz desteğin daha az sezaryen, daha az ağrı kesici talebi ve daha sağlıklı yeni doğanlara sebep olduğu kanıtlandı.

Neden “Doğum Koçu” Değil de “Doula”?

Kuzey Amerika’nın Doulaları (DONA International), dünyanın önde gelen doula organizasyonu, “koç” kelimesinin akla getirdiği imgenin doulanın gerçek rolünü temsil etmediğine karar verdi. Buna ek olarak Türkiye’de ebeler ve hemşireler de kendilerine doğum koçu diyebilirler; ben tıbbi ve tıbbi olmayan meslekler arasında kesin bir ayrım yapmak istedim.

Doula ve Doktor Birlikte Nasıl Çalışırlar?

Bir kadın doğum uzmanının doğum esnasında takip ve kontrol etmesi gereken birden fazla sorumluluğu vardır. Günümüz hastane koşullarında vaktinin tamamını bir doğumun seyrine ayıramıyor olmaları da bir gerçek. Doktorlar doğumun tıbbi yönüyle ilgilenirken doulalar anneye duygusal ve fiziksel destek sağlayabiliyorlar, üstelik bir an bile yanlarından ayrılmadan. Böylece doktorlar ve doulalar, annenin mümkün olduğunca rahat ve sağlıklı bir doğum süreci geçirebilmesi için birlikte çok iyi bir takım halinde çalışabiliyorlar.

Doula kavramı Türkiye’de oldukça yeni olduğu için bazı doktorlar bir doula ile birlikte çalışmaya şüphe ile bakabiliyorlar. “İşime karışacak mı? Gidişatı kötü etkileyebilir mi? Benim işimi zorlaştırabilir mi?” Böyle düşünmeleri doğal, çünkü her doğum birbirinden farklı ve konu oldukça hassas. Tecrübelerimizle biliyoruz ki bir doulanın gebeyi ve aileyi cesaretlendirdiğini, onların doğum süreci ile baş etmelerini kolaylaştırdığını gören doktorlar da doulaların doğuma yardımcı bir faktör olduğunu kabul edebiliyorlar.

Doula’ya Neden İhtiyaç Var?

Günümüzdeki hastane şartları ve çalışma koşullarından dolayı doktorlar, ebeler ve hemşirelerin genellikle doğuran bir kadın ile oturup onu sakinleştirmeye, onlara masaj yapmaya ve duygusal destek vermeye vakitleri olmuyor. Destekçi olarak doğumda bulunabilecek anneler, kayınvalideler, ablalar ve teyzeler de kendi doğum tecrübelerine dayanarak hareket edebilecekleri için sakince ve doğuran kadının bedenine güvenerek destek vermeleri çok zordur. Babalar da artık doğumhanelere girmeye başladıklar ve bazen harika destek oluyorlar; ancak babaların da kendilerine dair büyük bir deneyim yaşıyor olduklarını da kabul etmek lazım. Doulalar hem anneye hem de babaya duygusal destek veriyor, eşine destek olabilmesi için babayı yönlendiriyor ve kendi babalık serüveninin en önemli gününde kendi tecrübesini yaşaması için de ona fırsat veriyor.

Çeşitli bilimsel çalışmalar, oksitosin hormonunun doğum sürecinde ve lohusalık döneminde etkilerini açıkça ortaya koyuyor. Bu süreçlerde kesintisiz destek oksitosin hormonunun salgılanmasını kolaylaştırıyor ve artırıyor. Böylece doğumlar daha kısa sürebiliyor, uzun süren doğum süreci ve bebeğin strese girmesi ile oluşan sezaryen gerekliliği azalıyor, daha az ağrı kesici ihtiyacı duyuluyor ve bebekle bağ kurmak, emzirmek kolaylaşıyor. Bu araştırmalar gösteriyor ki, doğuran kadınların kesintisiz desteğe ihtiyacı var. Ve doulalar bu desteği veriyorlar.

Doulaların Uluslararası Durumu Nedir?

Modern bir meslek olarak, doulalık ABD’de 1992 yıllında başladı. Son yirmi senede dünyanın her kıtasına ve 50 ülkeden fazlasına yayıldı. ABD’in bazı eyaletlerinde doula hizmeti sağlık sigortaları tarafından karşılanıyor. Bu sene, American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG, Amerikan Obstetrikler ve Jinekolog Derneği) ve Society for Maternal-Fetal Medicine (SMFM, Anne-Çene Tıp Birliği) birlikte çıkaran Obstetric Care Consensus: Safe Prevention of the Primary Cesarean Delivery (Obstetirk Bakım Anlaşımı: İlk Sezaryeni Sağlıklı Önleme Rehberi)’nin beyanında doulaların, sezaryen oranını azaltmakta önemli ve yeterli kadar kulanılmayan bir önleyici destek olduğu yazıldı.

Avrupa’da kurulan Avrupa Doulalar Birliği‘nin 19 ülkeden üyesi bulunuyor. Bunların arasında İngiltere, Almanya, İsviçre ve Macaristan’daki doula toplulukları ile Türkiye’den de İçsel Doğum Doula Eğitimi bulunuyor. Bu kuruluşun amacı, doulalar arasında iletişim kurup mesleki paylaşımı teşvik etmek, profesyonel gelişim için senelik kongreler düzenlemek ve Avrupa’da doulalık için yüksek standartlar kurmaktır.

Doula Ararken Neler Düşünmeli?

Bir anne olarak doula seçmeye çalışırken, doulanın tecrübelerini ve eğitimini araştırmak önemlidir. Bilmek isteyeceğiniz bazı konular:

Eğitimini nereden aldı? Sertifikasında hangi kurumun onayı olduğunu kontrol edebilirsiniz…
Bir sebepten doğumunuza katılamaması durumu olursa diye, nöbetçi bir doula ile çalışıyor mu? Bu nöbetçi doula ile de tanışmak isteyebilirsiniz…
Ücret ne kadar ve ne tür hizmetler bu ücrete dahil?
Eğitim aldığı kurumun etik kuralları var mı? Doulaların bu etik kurallara aykırı davranması durumunda ne yapılıyor?
Eğitimini tamamlamış bir doula, sertifikasını alabilmek için ne tür şartları yerine getirdi?
Doula kaç tane doğuma katıldı? Doğum tecrübelerinden doğum ile ilgili neler öğrendi?
Doulanın doğum felsefesi, doğuma ve aileye bakış açısı nasıl?
Hamilelikte ve lohusalıkta olabilecek sorularınız için doulanızı aramanız mümkün olacak mı?
Elbette her şey eğitim ve tecrübe ile ilgili değil. Bir doula seçerken, onu doğumunuza davet etmeden önce onunla rahat edip etmeyeceğinizi bilmelisiniz. Onun yanında rahat mısınız, iyi bir iletişim kurabiliyor musunuz? Eşiniz, anneniz veya doğumunuzda bulunacak diğer kişilerle iyi ilişki kurabiliyor mu? Bebeğinizin doğumunda bu kişinin bulunmasını ister misiniz?

Birkaç doula ile konuşmak, size en uygun doulayı bulmanız için yardımcı olacaktır.